Foto’s van prepubers; in evenwicht, puur. Een fotoserie rond herinneringen aan een overleden jongen van 17. Het zijn geen onderwerpen die je zou verwachten bij een 21-jarige fotografe. De Spakenburgse Joëlle de Vries is dan ook geen doorsnee 21-jarige.

Een foto uit de serie ‘Pure Boys & Girls’

Haar beelden kenmerken zich door sereniteit; veel wordt weggelaten, er is licht en ruimte. Een thema dat een rode draad lijkt te vormen in haar werk is ergens wel of niet bij horen. Bijvoorbeeld in de serie Puur, haar afstudeerproject aan de Fotovakschool in Amsterdam: vijf kinderen in de leeftijd van acht tot twaalf jaar met dezelfde haarlengte; net boven de schouder. Allen met eenzelfde grijze truitje aan en een witte achtergrond. Het beeld is rustig en sereen: de onbevangen blik van het kind valt daardoor des te meer op. Of het een jongen of een meisje is blijft open; de kinderen zijn nog niet bezig met uiterlijke kenmerken, met genderrollen, ze zijn gelijk, één groep.

Werk uit de serie ‘Dag mama’

Of de serie Het Rooie Hart, waarvan Joëlle zelf zegt: “Ik heb twee jaar lang ‘de rooien’, de IJsselmeervogels gevolgd. In die tijd heb ik mij welkom gevoeld bij die club.” Een serie over een van de twee grote voetbalclubs van Spakenburg.

Bij een studiereis naar Sint Petersburg maakte ze foto’s die haar leraren van de opleiding fantastisch vonden. “Maar daar had ik niets mee, dus die heb ik niet gebruikt. Ik heb iets heel anders ingeleverd omdat dat me aansprak.” Het werd een serie met bijna alleen maar lichtblauw- en wittinten: Alleen Is Maar Alleen, over mensen in Sint Petersburg die de stilte opzoeken.

Joëlle zegt van zichzelf dat ze niet volgens de regels werkt. Bij een onderwerp waar ze zelf interesse in heeft, vormt zich intuïtief een concept en de bijbehorende beeldtaal, niet van te voren zoals ze op de opleiding leerde. “Het is net zoals het leven, je weet nooit hoe het loopt. Ik val daarmee buiten het algemene beeld dat mensen van fotografie hebben. Ik kijk op een andere manier naar dingen, ik sta anders in het leven. Maar kennelijk waarderen mensen dat, want ik heb daar succes mee.” Joelle heeft voor haar werk verschillende prijzen gekregen; in Amsterdam, Colorado en London.

Joëlle werd op haar zestiende in 2009 ernstig ziek, toen ze net klaar was met de middelbare school. “Ik ging op reis naar China en werd daarna steeds zieker, terwijl ik daarvoor heel gezond was en veel sportte. Toen zijn mijn amandelen geknipt en een week daarna had ik acuut lever- en nierfalen. Ik lag op de donorlijst voor een nieuwe lever, maar zelfs daarmee was mijn kans op overleven vijf procent. Maar toen gebeurde wat nog nooit was gebeurd; mijn lever ging weer functioneren. Ik ben langzaam weer opgeknapt, maar in het begin kon ik helemaal niets, sinds een half jaar gaat het echt weer beter. Ik was begonnen met de studie grafische vormgeving, maar dat kon ik niet volhouden. Ik ben in korte tijd al mijn vrienden kwijtgeraakt, die willen alleen maar uitgaan, ik kon en kan dat nog steeds niet. Ik deed dus heel veel alleen. Dat heeft me ook gemaakt wie ik ben, ik ben veel sneller volwassen geworden. Ik heb andere interesses door wat ik heb meegemaakt. Dat mijn werk veel gaat over ergens bij horen, alleen zijn en er buiten vallen, dat klopt wel.”

Zelfprotret van Joëlle de Vries

Joëlle is een echte Spakenburgse, hoewel ze zich daar nu een beetje van heeft losgemaakt. Letterlijk, doordat ze een deel van de week in Eindhoven woont en daar een nieuwe vriendenkring heeft opgebouwd. Maar ook emotioneel: “Voor mijn ziekte deed ik veel vrijwilligerswerk en evangelisatie. Daar ben ik vanaf gestapt, ik ben nog steeds gelovig maar een beetje teleurgesteld in de kerk. Ik snap dat ze niet begrijpen waar ik mee bezig ben, maar je hoeft dat niet te veroordelen. Je moet goed zijn tegenover je medemens, met een ander geloof kan je ook in de hemel komen. Ik sta daar anders in dan de meeste Spakenburgers.“

Ze werkt nu aan een bijzonder project: Dag Mama, waarbij ze samen met de moeder van een overleden jongen herinneringen aan hem verbeeldt. Jelle stierf in 2009 nadat hij door een ernstig ongeval in coma was geraakt. “Zijn moeder had vooral behoefte om erover te praten met iemand die er blanco instaat, maar die wel ongeveer wist wat ze had doorgemaakt. We hebben tekeningen en filmpjes van hem bekeken en ik heb aantekeningen en schetsjes gemaakt. Als ik een idee voor een foto heb en ze begint te lachen weet ik genoeg. Dat gaat ook op intuïtie. Het wordt een serie beelden, gebundeld in een boekje. Wanneer het klaar is, weet ik nu nog niet. Als Jelles moeder het meeste heeft verwerkt en ook weer aan de mooie herinneringen kan denken.” Het boekje wordt vooralsnog in een kleine oplage gedrukt, maar zal ook herkenbaar zijn voor andere mensen die iets gelijkwaardigs hebben meegemaakt. “Daar had ze het laatst over, dat ze er trots op is dat dit wordt gemaakt, dat hij dan toch voortleeft. Het geeft hem eeuwigheidswaarde.”

Werk uit de serie ‘Dag mama’

“Hier draait fotografie om, dat je er je emotie in kan uitdrukken.”

Door Hanneke Kiel-de Raadt