Het Baarnse Theater de Speeldoos kondigde recent trots aan dat het als eerste schouwburg in Nederland de producties gaat vertonen van het New Yorkse gezelschap The Metropolitan Opera (NY MET). Door een samenwerking met Pathé is opera, met de grootste wereldsterren, regisseurs en dirigenten, nu ook te beleven waar het zijn oorsprong kent; op de planken in de schouwburg. Dit seizoen kunnen operaliefhebbers nog twee keer genieten van een opera uit New York en in het komend seizoen worden er tien opera’s vertoond. Dat is in Theater de Speeldoos een totaalbeleving, inclusief een aangeklede borrel met nazit.  Reden voor journaliste Hanneke Kiel-de Raadt om hierover in gesprek te gaan met directeur Francine Boske.

Francine Boske
Foto: Lilianne Vloet

Wat heeft de Speeldoos wat een Pathé bioscoop niet heeft?

,,Bezoekers kunnen hier na de voorstelling nog even blijven om na te praten. In een bioscoop kan dat niet, dan start de volgende film. We merken het altijd als hier een mooie film of theatervoorstelling is geweest; dan blijven mensen langer zitten. Ze willen dan nazoemen met een drankje erbij. Bovendien, en dat is een van de redenen dat Pathé geïnteresseerd raakte; wij kunnen operaliefhebbers bereiken die niet in een ‘popcorn-omgeving’ willen zitten. Ons theater met het rode pluche past beter bij de sfeer van opera.”

Hoe is dit tot stand gekomen? 

,,Een paar jaar geleden moesten wij, net als alle bioscopen, onze filmprojectoren digitaliseren omdat de filmrollen verdwenen. Toen zeiden we al tegen elkaar; we zouden nu ook voetbalwedstrijden of opera’s live kunnen gaan vertonen! Dat was niet meer dan een droom, veel te duur als klein theater, maar Pathé is toen begonnen met de live streams vanuit New York.  Op dit moment zitten we in een moeilijke tijd voor de podiumkunsten. De hele wereld is aan het veranderen. Ik vroeg me af hoe ik voor onze business de hedendaagse trend van toegankelijkheid zou kunnen vertalen. Zo ontstond het idee van de theaterreizen. Bezoekers die heel veel van toneel houden maar die niet zelf een eind willen reizen, brengen we met de bus naar een mooie productie als Soldaat van Oranje. Dat is een enorm succes gebleken. Toen dacht ik; kunnen we niet met ons theater toegang krijgen tot iets nieuws waar nog echte passie en schoonheid in zit? Zo kwamen we weer op de opera’s en ik wil dan ook meteen topkwaliteit. Darren Staines van Pathé kwam hier, werd helemaal verliefd op dit theater en zag de voordelen ervan; een mooi intiem theater in Midden-Nederland dat mensen kan bereiken die niet zo snel naar een bioscoop zullen gaan. Sommige dingen moet je gewoon proberen, je weet toch niet of het wat wordt, dat is nu nog steeds onzeker. Zeker is dat deze opera’s van een waanzinnige schoonheid zijn, ik was de eerste keer zo onder de indruk! Dit is echt een nieuw genre, het is geen filmvoorstelling, het is geen toneel of cabaret, het is een soort nieuwe hybride vorm.”

Op zondag 6 april was er een voorvertoning voor zakelijke relaties en donateurs van het theater en de pers. Niet live, maar een registratie van een eerder vertoonde opera. Daardoor misten we helaas de sensatie van samen met het publiek in New York binnenschuifelen in de zaal en het idee dat je tegelijk met miljoenen mensen in talloze andere landen de opera ziet. Operadeskundige en -regisseur Hans Nieuwenhuis hield een inleiding waarin hij opera op dit hoge niveau vergeleek met topsport. Door het succes van de live streams in onder andere Europa kan de NY MET deze kwaliteit met topcast en grootse decors blijven produceren. Wat begon als een marketing tool is hun verdienmodel geworden. Hoe werd de vuurdoop in de Speeldoos ontvangen?

,,Ik heb van de aanwezigen het meest gehoord dat ze de beleving zo overweldigend vonden. Men vond dat de Engelse ondertiteling het toegankelijker maakt, je kan het verhaal echt volgen. Ondertiteling is wat we gewend zijn en het leidt minder af dan de boventiteling bij live opera. Door de close-ups wordt het nog indringender en kan je goed volgen wie er op dat moment in de groep zangers op het podium staat te zingen. Mensen waren ook onder de indruk van de kwaliteit van muziek en zang en vooral het acteerwerk. En iedereen zei dat de drie uur omvlogen.

Dat is helemaal van nu, dat je je ergens even zo aan overgeeft dat je de tijd vergeet. Het sluit ook aan bij de drie V’s die ik belangrijk vind. Ten eerste verdieping, mooie verhalen waar je door geraakt wordt. De tweede is verbinding; dat je met elkaar iets meemaakt en daardoor makkelijker in gesprek raakt. Het begint over de voorstelling die je net hebt gezien en voor je het weet heb je het over persoonlijke dingen. Als laatste vertraging; vergeet de tijd, ik denk echt dat mensen daar behoefte aan hebben. Het klinkt misschien een beetje pathetisch, maar mijn passie is dat mensen door schoonheid in verbinding komen met zichzelf en met anderen. Dat ze even hun zorgen vergeten of geraakt worden in hun hart en van daaruit hun eigen leven soms plots met andere ogen bekijken en daarnaast  makkelijker contact maken met anderen. Ik vind dat zo mooi, als ik dat hier zie gebeuren. Dat is wat je kan bieden als theater, onder andere met opera.”

Te zien in Theater de Speeldoos in Baarn: zaterdag 26 april (Koningsdag) 19:00 uur Cosi Fan Tutte van Mozart; zaterdag 10 mei 19.00 uur La Cenerentola van Rossini.

In het theaterseizoen 2014-2105 staan er tien opera’s op het programma. Meer informatie is te vinden op de websites  www.speeldoosbaarn.nl en www.metoperafamily.org.