Ruim een jaar geleden vond het eerste concert plaats in De Mannenzaal. Meer succesvolle optredens volgden. Toch blijkt het lastig voor een laagdrempelig intiem podium een vaste plek te veroveren in het Amersfoortse kunstwereldje. Maar exploitante Anja Bakker blijft razend enthousiast en overtuigd van eigen kracht. “De sfeer, de ambiance, onze akoestiek: dat vind je echt nergens anders in de stad.”

Foto: Cees de Vries

Eind april 2015: het Abos Ensemble uit Den Haag speelt de Stabat Mater (de klaagzangen van Maria bij het kruis) in de zelden uitgevoerde versie van componist Girolamo Abos. De première van de eeuwenoude Mannenzaal als concertpodium is een schot in de roos. Het optreden raakt in de voorverkoop al uitverkocht en na afloop zijn bezoekers en musici eensgezind positief. De muzikanten roemen de akoestiek, het publiek de historische ambiance. Of, zoals een van de aanwezigen het prozaïsch verwoordt: “de ruimte voegt iets toe aan de intimiteit van het concert en dat geeft extra lading aan de muziek.”

Het is voor Anja Bakker het bewijs dat ze een juist besluit heeft genomen. Ze exploiteert dan sinds enkele maanden de Mannenzaal en onderdeel van die exploitatie dient naar haar stellige overtuiging een concertpodium te zijn. “Het was toch doodzonde dat zo´n prachtig monument, het pareltje van de stad, grotendeels stond te verstoffen. Het werd alleen drie maanden in het jaar voor Levende Historie gebruikt en opengesteld op Monumentendagen en bij sommige Gildewandelingen. De rest van het jaar was de voordeur op slot. Wat was er mooier dan deze historische ruimte weer beschikbaar te stellen aan de stad, ook als cultureel podium?”

“Doodzonde dat zo´n prachtig monument, het pareltje van de stad, grotendeels stond te verstoffen.”

De Mannenzaal is eigendom van het Sint Pieters en Bloklands Gasthuis. Dat is enthousiast over het exploitatieplan van Bakker, dat behalve culturele evenementen ook feesten, bruiloften en zakelijke bijeenkomsten omvat. Alsof het zo heeft moeten zijn, komt tijdens de besprekingen ook de kapel vrij die zich bij de Mannenzaal bevindt. De kerkgemeenschap die hier zijn diensten houdt, doekt zichzelf op. Dit betekent dat er een tweede podium bijkomt.

Bob Kauffmann (Muurhuizenconcerten) en Koos van Noppen (Bachdag) gaan de klassieke muziekprogrammering verzorgen. Bovendien treedt singer-songwriter Simon Feenstra 1 keer in de maand op, samen met een gastartiest. Uitgangspunt bij dit alles: intiem, laagdrempelig, maar bovenal kwaliteit.

Een jaar in vogelvlucht  (tekst loopt door na foto´s)

[slideshow_deploy id=’11492′]

Niet na-apen

Inmiddels zijn we ruim twaalf maanden verder. Hoe zijn de ervaringen? Hoe moeilijk is het voor een nieuwe speler een plek te veroveren op een markt die steeds meer aanbod en variatie kent? Initiatieven en podia voor intieme, vaak klassieke muziek schieten in Amersfoort als paddenstoelen uit de grond. De St. Aegtenkapel was er al. De Mannenzaal is daarbij gekomen. De St. Rochuskapel. Kerken en galerieën zetten steeds vaker hun deuren open. Er zijn concerten in de buitenlucht. Holland Opera timmert flink aan de weg. Amerfortissimo. Het nieuwe Monteverdi XL festival. En net buiten de stadsgrenzen zijn de Valleiconcerten in Leusden-zuid al jaren een in oude kerksteen gebeiteld doorslaand succes.

“Van zulke reacties word ik gelukkig.”

Bakker benadrukt vooral het positieve: “Wij hebben over publieke belangstelling niet te klagen. Natuurlijk zijn er ook wel eens tegenvallers, maar over het algemeen worden de concerten bij ons heel goed bezocht. Elke keer weer hoor ik van de bezoekers hoe ze genieten van de ambiance, hoe dat iets toevoegt aan de muzikale beleving. Van zulke reacties word ik gelukkig. Vaak komen mensen in de pauze of na afloop ook naar me toe, omdat ze meer willen weten over de historie. De akoestiek is natuurlijk uniek. Die vind je nergens anders in de stad. Klassieke kamermuziek past hier prachtig. Jazz, bijvoorbeeld met koperblazers, moeten we hier juist niet willen. Dat resoneert. Daarvoor is de ruimte weer niet geschikt.”

“Ook de serie ´Kom dan bij mij´ van Simon Feenstra is hier helemaal op z´n plaats. Hij nodigt elke keer een andere gast uit, meestal geen singer-songwriter, maar iemand die muzikaal juist een meerwaarde heeft. Anders is. Aanvult. Dat is altijd zo intiem, zo warm, prachtig om mee te maken. Er gebeurt iets, chemie tussen de artiesten, tussen publiek en artiest. En dat in onze bijzondere setting.Door de keuzes die Simon maakt, verschillen zijn concerten bijvoorbeeld ook van de singer-songwriteravonden in De Observant. Dat is denk ik ook belangrijk. Je moet niet na-apen wat iemand anders al doet maar zorgen dat je een eigen karakter hebt.”

“Jazz, bijvoorbeeld met koperblazers, moeten we hier niet hebben.”

“Wat we nog hebben toegevoegd, is dat lokale ensembles en koren ook bij ons terecht kunnen om hun concerten te geven. Voor een prijs die ze kunnen betalen. We willen laagdrempelig zijn, in plaats van drempels op te werpen.”

Dichte deuren

Tot zover de positieve kant van het verhaal. Maar het afgelopen jaar heeft niet alleen de zon geschenen. Bakker slaakt een zucht als ze aan de moeilijke momenten terugdenkt. “In het begin had ik af en toe wel het gevoel dat ik tegen dichte deuren aan liep. Andere organisaties zagen ons als concurrent, terwijl ik veel meer van het samenwerken ben. Er is interesse genoeg in de stad, dingen kunnen prima naast elkaar bestaan. Gelukkig gaat dat inmiddels een stuk beter. Zo is er onder de noemer van ´Amersfoort Klassiek´  overleg tussen de St. Aegtenkapel, Amerfortissimo, het AJO, Holland Opera en Verrassend Klassiek om Amersfoort nog beter op de kaart te zetten als klassieke muziekstad. Wij krijgen nu ook de kans om aan dat overleg deel te nemen. We zouden bijvoorbeeld de programmering op elkaar af kunnen stemmen. Een gezamenlijke agenda is een andere mogelijkheid.”

“Amersfoort als klassieke muziekstad op de kaart zetten.”

“Het bleek lastig om in de media aandacht te krijgen voor onze concerten. Iedereen heeft daar zo z´n eigen contacten. Dat snap ik wel, dat is iets dat je op moet bouwen.”

“Onze ambitie is het om nog meer professionele muzikanten in huis te halen. Musici met landelijke bekendheid. Maar daarvoor is een grotere naamsbekendheid en een groter budget nodig. Als beginnende organisatie heb je vanzelfsprekend weinig vlees op de botten. Daarom hebben we een stichting opgericht, om fondsen aan te schrijven en subsidies te verkrijgen. Want echt, deze ruimte verdient de hoogste kwaliteit.”

“Mijn droom? Dat de concerten in de Mannenzaal straks onmisbaar zijn, een vaste waarde in de stad, zonder dat we onze laagdrempeligheid verliezen. Om dat te bereiken werken we samen met andere organisaties, maar volgen we ook onze eigen weg. Uitgaan van eigen kracht: dat is onze route naar succes.”

Het eerstvolgende concert in de Mannenzaal vindt plaats op zondag 1 mei. Simon Feenstra ontvangt dan zangeres Krystl. Eempodium stelt in samenwerking met de Mannenzaal vrijkaartjes beschikbaar. Heb je belangstelling voor een vrijkaartje? Mail dan naar info@eempodium.com De gelukkigen ontvangen bericht.

door Onno Weggemans