Afgelopen zaterdag werd in Museum Flehite de expositie ‘Belgen op de vlucht’ geopend. Conservator Gerard Raven interviewde Georges Berger, nazaat van een Belgische vluchtelinge. Berger vertelde over de ervaringen van zijn moeder tijdens de Eerste Wereldoorlog
Met dit interview werd de tentoonstelling ‘Belgen op de vlucht’ geopend. De tentoonstelling schetst een beeld van het leven van de Belgen in en om Amersfoort ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. Het neutrale Nederland was in die periode een toevluchtsoord voor 100.000 Belgen, waarvan er zo’n 19.000 naar Amersfoort kwamen.
Op de spreekstoel Georges Berger, nazaat van een Belgische vluchtelinge.
Links conservator Gerard Raven.
Foto: Joyce de la Croix
Na de Duitse inval in België werd Nederland overspoeld door Belgische militairen en hun gezinnen. Daarvan kwamen er zo’n 19.000 naar Amersfoort; een enorm aantal in vergelijking met het toenmalige inwonertal van 25.000.
De soldaten werden geïnterneerd in de Juliana van Stolbergkazerne, maar dit werd al snel vervangen door een groot nieuw barakkenkamp in Soesterberg, Kamp Zeist genaamd. Dat was het grootste kamp van Nederland, met de helft van de Belgische soldaten. Voor de burgers werden drie dorpen van houten huisjes gebouwd.
Verveling en kou
De tentoonstelling Belgen op de vlucht geeft een indruk van het leven van de Belgen in en om Amersfoort. Films en foto’s geven een beeld van de overhaaste vlucht en van een opstand in het soldatenkamp. Een nagebouwd huisje en een maquette illustreren het sobere leven in één van de Belgendorpen die werden opgezet. Ontroerend zijn de verhalen op film van honderdjarige Belgen die de vlucht als kind hebben meegemaakt. Ook de souvenirs die vluchtelingen van afval maakten, spreken tot de verbeelding.
Voor veel vluchtelingen was de periode 1914 – 1918 een tijd van ziekte, rammelende magen en kou. Een tijd van verveling of werk zoeken, een vak leren, knutselen of schilderen; de mooiste tekeningen en schilderijen van de kampen zijn door de Belgen zelf gemaakt, zoals Rik Wouters, Gustave Desmet en Frans Holst.
Eerlijk delen
Was Amersfoort tijdens de Eerste Wereldoorlog inderdaad zo gastvrij? Natuurlijk leverde de opvang van zo’n groot aantal Belgen veel praktische problemen op. Er werd een flink beroep gedaan op de Nederlanders, doordat levensmiddelen, banen, woningen en brandstoffen gedeeld moesten worden. De bouw van de dorpen heeft veel spanningen voorkomen.
De tentoonstelling Belgen op de vlucht is van 4 oktober 2014 t/m 4 januari 2015 te zien in Museum Flehite, Westsingel 50 in Amersfoort.
De tentoonstelling past in een reeks van activiteiten in Amersfoort die door diverse instellingen worden georganiseerd om te herdenken dat 100 jaar geleden veel Belgen naar het noorden vluchtten om aan het oorlogsgeweld