Vocale kamermuziek in het sfeervolle voormalige klooster de Mariënhof in Amersfoort. Music on Chairs verzorgt daar dit seizoen drie bijzondere concerten. Het eerste vindt plaats op zondag 15 oktober. De concerten worden uitgevoerd door professionele instrumentalisten en zangers. Spil is steeds de Amersfoortse sopraan Henriette Feith van Music on Chairs. Een interview.
Wat is de achtergrond van Music on Chairs?
Music on Chairs: Petra Graumans, Henriette Feith, Angelique ter Weij.
,,Het organiseren en programmeren van een eigen vocale kamermuziekconcertserie was van mij al jaren een gekoesterde wens. Ik ben zelf klassiek zangeres en heb een grote liefde voor juist die kamermuziek. Het viel mij meer en meer op dat juist het vocale kamermuziekrepertoire weinig wordt geprogrammeerd op reguliere podia. Het lijkt alsof men vocale muziek al bij voorbaat “lastig” of “ontoegankelijk” vindt. Liedrecitals worden wel geprogrammeerd, maar spaarzaam en dan het liefst alleen met bekend repertoire (‘Winterreise’!) met enkel bekende solisten.”
,,Ik wilde concerten organiseren die wel de stem als leidraad hebben, al betekent dat niet dat er in onze concerten uitsluitend gezongen wordt. Door samenwerking aan te gaan met instrumentale ensembles, ook afwisselend instrumentale muziek. Daarbij wilde ik ook graag juist dit repertoire zelf zingen en zo is het gekomen dat ik het vaste element van alle concerten ben, maar altijd in combinatie met andere zangers en/of ensembles.”
,,Een andere wens was compacte concerten te organiseren, een uur zonder pauze, op een tijdstip waarop de meeste mensen wel tijd hebben (zondagmiddag, van 15.00 tot 16.00 uur), met de mogelijkheid tot een drankje achteraf en dus met een belangrijk sociaal element. Als laatste, nou ja, eigenlijk als eerste wilde ik nette honoraria voor de uitgenodigde musici kunnen realiseren.”
Wie maken verder deel uit van Music on chairs?
,,Naast programmeren moet er goede pr en communicatie zijn en een website en de mogelijkheid tot het online kaarten bestellen. Gelukkig kwam ik al heel snel in contact met pr & communicatie specialist Angelique ter Weij. Zij draagt al vanaf het allereerste concert zorg voor uitstekende communicatie en zij heeft ons kleine serietje op de kaart gezet en echt een gezicht gegeven in Amersfoort, maar ook daarbuiten. Hiernaast prijzen wij ons gelukkig met Petra Graumans. Zij zorgt er als webmaster voor dat de website er up to date uitziet. Daarnaast regelt zij de kaartverkoop en reserveringen en is zij stand-by voor allerlei zaken zoals onderzoek naar achtergronden voor programmaboekjes van de concerten.”
‘Weinig geprogrammeerde vocale kamermuziek’. Is deze muziek echt zo moeilijk toegankelijk, of gewoon (nog) onbekend?
,,Nee hoor, er is gewoonweg heel veel prachtige muziek die niet gespeeld of gezongen wordt. Dat is niet altijd omdat het ontoegankelijk is, maar ook vanwege praktische bezwaren. Je zult niet snel liederen programmeren die voor sopraan, viool en piano zijn geschreven, als je eigenlijk alleen een piano en viool wilde inhuren. Vocalises van Vaughan Williams voor sopraan en klarinet zijn lastig, omdat je dan toch wel een ander instrument erbij moet hebben om de rest van het programma te vullen. Schuberts ‘Der Hirt auf dem Felsen’, voor zang, piano en klarinet wordt zelden in een liedrecital gezongen, tenzij men voor dat ene lied een klarinettist in wil huren. Het is een vondst gebleken bestaande instrumentale ensembles te benaderen met de simpele vraag: wat kunnen we er samen van maken? Zij kijken dan in hun bestaande repertoire en ik in het mijne en dan kijken we wat goed samen zou gaan, welke muziek eventueel gearrangeerd kan worden voor deze bezetting. Bij de barok concerten is dat makkelijker; er is vreselijk veel mooie muziek te krijgen. Bij bijzondere combinaties zoals gitaar-klarinet-zang, moet je meer je best doen. Maar als je te maken hebt met een fantastisch duo zoals Izhar Elias en Levan Tskhadadze, die uitermate soepel zijn en ook goed kunnen arrangeren, is er weer niets aan de hand.”
Wat raakt jou in deze muziek?
,,Dat is een lastige vraag, want alle goede muziek, mits mooi, zuiver en met hart en ziel gespeeld, raakt. En smaak speelt ook een rol. Kijk, als je al ongelukkig wordt bij de benaming ‘klassiek zang’, dan ben je moeilijker te overtuigen dan iemand die bekend is met gezongen klassieke muziek. Maar zelfs dan, ben ik ervan overtuigd, is het mogelijk iemand echt voor gezongen klassieke muziek te winnen. Het hangt ook heel erg af van hoe je programmeert. Niet te veel zware stukken achter elkaar. Veel afwisseling, af en toe wat vertellen. Zelf niet bang zijn om ook eens uit te wijken naar andere stijlen. Uitleggen waarom de tekst zo intrigeert. We hebben in ons eerste concert (met pianist Maurice Lammerts van Bueren en bariton Sinan Vural) een geneuried duet van Bernstein gezongen, uit een volslagen obscure liedcyclus. Iedereen vond het prachtig! Dus ook van de gebaande paden durven gaan.”
Wat hopen jullie op een groter publiek over te brengen?
,,Wij hopen over te brengen dat er bij Music on Chairs nooit iets onbekend onbemind blijft. Drempels slechten? We proberen hooguit de drempel van bepaalde vooroordelen (‘Schumann op gitaar?!’) te slechten. Of ingesleten overtuigingen zoals ‘een concert is altijd heel erg lang’. Door ons vrolijke logo en onze vriendelijke uitstraling hebben we een minder ‘klassiek’ voorkomen misschien. We programmeren zorgvuldig en proberen op die manier toegankelijk te zijn, misschien dat dat drempelverlagend werkt. Wat wij heel belangrijk vinden om over te brengen is dat er zoveel moois verborgen is in hoeken en gaten van de klassieke muziek.”
Het eerste concert vocale kamermuziek wordt verzorgd door Izhar Elias, Henriette Feith, Levan Tskhadadze.
Jullie verzorgen dit seizoen een nieuwe reeks concerten. Jullie beginnen op 15 oktober met een opzienbarend concert….
,,De definitie van kamermuziek is: muziek voor een klein ensemble en bedoeld om gespeeld te worden in een kleine zaal. Daar valt dit ensemble toch zeker onder! Opzienbarend aan deze combinatie is allereerst het duo Izhar Elias en Levan Tskhadadze. Beiden waren reeds succesvolle en gelauwerde (Izhar Elias heeft in 2011 de Nederlandse Muziekprijs gewonnen) musici toen zij in 2013 een duo vormden. In de klassieke kamermuziek is een gitaar-klarinet duo zeldzaam, en zij hebben in korte tijd hun naam gevestigd als het ijkpunt voor deze combinatie. Toen ik hen op de dag van de Kamermuziek 2016 hoorde, was ik er verschrikkelijk van onder de indruk. Dat zij het zagen zitten om met mij voor Music on Chairs een programma samen te stellen, was een enorme eer! De muziek voor ons drieën lag niet voor het oprapen en wij hebben onze stapels muziek goed moeten doorspitten om geschikte muziek te vinden, maar dat is ook echt goed gelukt. Naast arrangementen van bestaande stukken brengen we een compositie van de Amerikaanse componist/gitarist Frank Wallace, die speciaal voor deze combinatie werd geschreven. Levan en Izhar spelen werken uit hun repertoire (onder meer werk van de Georgische componist Kancheli), en ik zing ook met beiden afzonderlijk.”
Het tweede kamermuziekconcert wordt verzorgd door Trio Fantasticus. (Foto Marco-Borggreve.)
Overschrijdt het tweede concert, Il Barocco Incantevole op zondag 4 februari 2018, ook de stijlgrenzen?
,,Stijlgrenzen worden niet echt overschreden, sterker, het is een volkomen Italiaans barok programma. De afwisseling zit hier in de solostukken die ieder van de drie instrumentalisten zullen spelen (composities van Platti, Tartini en Vivaldi), met solocantate’s en aria’s van onder anderen, Baldassare Galuppi (ook niet zo bekend, dus, nee, heel bekende melodieën zitten niet bij!). Ook hier is het ensemble een van de buitencategorie. Trio Fantasticus speelt op historische instrumenten en bekend is om zijn ongemeen interessante programma’s met muziek uit de 17de en 18de eeuw.”
Het derde en afsluitende concert ‘Trouble with Trebles’ (20 mei 2018) is volgens jullie een gedurfd recital. Wat is er zo gedurfd aan?
Vlnr Kaspar Kroner, Henriette Feith, Maurice Lammerst van Bueren. (Foto Jeroen Kuys)
,,Gedurfd is het, om een sopraan en een countertenor samen in een liedrecital te programmeren. Het komt namelijk haast nooit voor dat een mannelijke alt en vrouwelijke sopraan samen in een concert zingen dat níet barok is. Het leek ons (countertenor Kaspar Kröner en mij) juist spannend om het romantische repertoire, Mendelssohn, Brahms, Strauss te zingen. Wel weer gecombineerd met onverwachte elementen. Zo zingt Kaspar de liedcyclus ’Encountertenor’ van de Amerikaanse componist Jake Heggie, en zingen we samen een compositie van de zeer jonge (17!) Amersfoortse componiste Noëmi Schermann. Music on Chairs heeft haar voor dit concert gevraagd een werk voor juist deze combinatie te schrijven. Met de bekende pianist Maurice Lammerts van Bueren aan de vleugel zal dit concert ook in zeer goede handen zijn.”
Welke uitdagingen willen jullie na dit seizoen aangaan?
,,Zolang er interessante ensembles en zangers zijn die geïnteresseerd zijn om samen te werken om iets bijzonders tot stand te brengen en er nog zoveel moois is om te laten horen, gaan wij door. Dat grenzen overschrijden, dat is geen doel op zichzelf. Mooie muziek, de verrukking van bijzondere composities overbrengen, dàt is ons doel. Als we daarbij ‘grenzen opzoeken’ dan is dat leuk natuurlijk. Maar nogmaals, ons doel is het overbrengen van enthousiasme, nee, liefde.”
Het eerste concert van Music on Chairs vindt plaats op zondag 15 oktober om 15.00 uur in de Mariënhof, Kleine Haag 2, Amersfoort. Losse kaarten (à € 19,50) en een seizoensabonnement (à € 55,00 voor drie concerten) zijn te bestellen via https://musiconchairs.nl/kaarten/, info@musiconchairs.nl of 06 52 62 85 97. Voor jongeren tot en met 17 jaar geldt € 10,00 per kaart.