In het geboortehuis van Mondriaan in Amersfoort opende onlangs de tentoonstelling ‘Mondriaanhuizen- Modernistische architectuur in de hedendaagse kunst´. De tentoonstelling bouwt voort op het gedachtengoed van de modernisten, een breed samengestelde groep van beeldend kunstenaars, architecten, musici, die in het begin van de twintigste eeuw geloofden in een maakbare, ideale maatschappij en elkaar daarin stimuleerden en beïnvloedden.

Het modernisme heeft lang hoogtij gevierd in de architectuur, de in Zwitserland geboren architect Le Corbusier was daarin leidend en inspirerend, tot ver na zijn dood. Voor generaties architecten was en is hij bepalend voor het gedachtengoed in hun opleiding tot en hun praktijk als architect.

In de tentoonstelling reageren twaalf beeldend kunstenaars en fotografen – waarvan vier Amersfoortse kunstenaars – op zeer eigen wijze op het utopische denken dat de modernisten zo kenmerkte. De groepstentoonstelling biedt een breed en afwisselend palet van introvert en extravert werk. Alle kunstenaars lijken gefascineerd door ruimte en verhoudingen en de impact van anonimiteit in verstedelijking. Opvallend is de afwezigheid van de mens in relatie tot de gebouwen en ruimtes.

Hans Wilschut – Impasse, Lagos (courtesy galerie Ron Mados)

Bij Hans Wilschut domineert een enorme rots het landschap van hoogbouw – het blijkt niet aan zijn fantasie ontsproten: de ontwikkelaar koos bewust voor de bouw van een rots als appartementengebouw. Liesbeth Doornbosch maakt collages van modernistische huizen en plakt daar consequent, bijna onzichtbaar, kerkinterieurs in. Monique Kwist laat collages zien, die gebaseerd zijn op Le Corbusiers ontwerpen van haar zijn ook de geabstraheerde liftschachten. Van Oscar Lourens zijn abstracte maquettes aanwezig, die een hoge mate van perfectie en fascinatie voor ritme laten zien.

Modernistic Shrine van Liesbeth Doornbosch.
Foto: kunstenaar.

In de schilderijen van Cecile van Hanja domineert hoogbouw, waarbij de afwezigheid van mensen zich opdringt. Van Michael van den Besselaar zijn vrij kitcherige kleine schilderijen te zien van moderne bungalows in Amerikaanse buitenwijken als parodie op. Annemiek Alberts lijkt gefascineerd door interieurs en de ongeschreven regels die daarvoor gelden: zij combineert in een grote ruimte sporen van een sportzaal met schilderijen.

Abandoned Suburb van Cécile van Hanja.
Foto: kunstenaar

Het modernisme slaagde uiteindelijk niet haar maakbaarheidsideaal: vele van de hoogbouwcomplexen die men realiseerde, vormen in onze tijd de banlieus (buitenwijken – red.) met problematische sociale processen. Wat ging er mis? Weliswaar was het modernisme erop gericht om mensen beter te maken, daarbij lijkt te zijn uitgegaan van een bijna ontmenselijkte, gestandaardiseerde mens. Kijken we naar de huidige, geïndividualiseerde samenleving, dan is nauwelijks denkbaar dat er een tijd is geweest dat er van een ander mensbeeld sprake is geweest.

Le Corbusier wedijverde voor een monnikenleven, waarbij lange uren in afzondering worden doorgebracht. De ontwikkeling die wij in het westen hebben doorgemaakt is van grote vooruitgang, democratisering en individualisering. Zelfverwerkelijking en het zich onderscheiden van andere zijn onze zeer gekoesterde waarden. Het wonen in gestandaardiseerde en anonieme woongebouwen, hoe consciëntieus en geraffineerd ook ontworpen, valt daarin gewoonweg niet te passen.

Henk van den Bosch: Omgeving.
Foto: kunstenaar.

Op de tentoonstelling zelf is weinig informatie over de kunstenaars aanwezig.
Kunstenaars: Annemiek Alberts, Michael van den Besselaar; Henk van den Bosch: Aldo van den Broek; Liesbeth Doornbosch; Cecile van Hanja; Wessel Huisman; Monique Kwist; Oscar Lourens; Jan van de Pavert; Jan Ros; Hans Wilschut.

De tentoonstelling ´Mondriaanhuizen – Modernistische architectuur in de hedendaagse kunst´ loopt t/m 17 mei. Het Mondriaanhuis is gevestigd aan de Kortegracht 11 in Amersfoort. Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag 11.00 – 17.00 uur, zaterdag-zondag 12.00 – 17.00 uur