Bij de laatste editie van Mondriaans Jazzcafé in het Mondriaanhuis staat komende zaterdag de dans centraal. Mondriaan was in de jaren ’20 enthousiast danser de charleston en de one-step, dansstijlen die populair werden onder de internationale zwarte bevolking en in Nederland zelfs enige tijd verboden waren.
Op zaterdag 1 november geeft Adam Woods, dansdocent en eigenaar van dansschool A-dance in Amersfoort, een presentatie over deze dansstijlen in het Mondriaanhuis aan de Kortegracht. Hij verzorgt een lezing, een demonstratie van de dans en een workshop voor de bezoekers.
Foto: Erik Whittingthon
De charleston was één van de vele danshypes van de jaren ’20. Overgewaaid uit de Verenigde Staten raakte de hippe dans populair in ‘zwarte’ clubs in Europa. Mondriaan –hij woonde toen in Parijs en was in de ’50- was jazzfanaat en bezocht geregeld clubs om te dansen. Woods: ,,De charleston is een wilde dans die bekend staat om het voetenwerk. De elitaire bevolking danste in paren traditionele dansen zoals de wals, terwijl in de jazzscène flink werd geëxperimenteerd werd met nieuwe dansbewegingen. De shuffle bijvoorbeeld, dat is een dansmove uit die tijd die nu een basisbeweging is in de moderne hip-hopdans.”
Mondriaan was zijn tijd vooruit. Jazzmuziek was nog niet doorgebroken in Europa, en legendarische artiesten als Louis Armstrong en Duke Ellington waren nog onbekend. ,,Mondriaan had thuis al zo´n zestig jazzplaten, een enorm aantal voor die tijd. Zijn vrienden verklaarde hem voor gek. Als je van hoge komaf was, hoorde je naar operamuziek te luisteren.” In de jaren ’20 heerste er een Amsterdam algeheel dansverbod. Later enkel op het dansen van de charleston en verwante dansstijlen. De dans zou onzedelijk gedrag veroorzaken.
Zo verscheen in de Zierikzee Bode in 1922 een artikel met de boodschap dat Jazzdans de oorzaak was van ‘morele uitspattingen, drankzucht en zelfmoord’. Ook de Katholieke Kerk waarschuwde de Nederlandse bevolking voor de verleidingen van deze ‘heidense’ dansstijl: ‘Het meisje en de vrouw zoeken in het bal de gelegenheid zich schaamteloos te ontkleden, zodat het voor mannen onmogelijk wordt gedachten en begeerten rein te houden.’ Met deze waarschuwing wees de kerk op onder meer de kledingstijl die bij de charleston hoorde. Woods: ,,Vrouwen hadden blote benen, vaak kort zwart haar en lange parelkettingen. Vrouwen dansten vaak solo, iets wat toentertijd nog ondenkbaar was.”
Voor Mondriaan was deze commotie een reden om niet terug te gaan naar Nederland. Hoewel hij geregeld danste, bleef het bij een hobby. Wel heeft de jazz invloed op kunstwerken, zoals de Broadway Boogie Woogie (1942/1943) en de beroemde Victory Boogie Woogie (1942-1944). Lees hier en hier meer over Mondriaans´ favoriete muziek en grammofoonplaten.
‘Mondriaans Jazzcafé: Mondriaan en de charleston’ is de derde en laatste in de reeks presentaties over Mondriaans’ liefde voor Jazz. Eerder waren er presentaties met levende muziek in het Mondriaanhuis, onder andere over de favoriete muziek van Mondriaan en de muziekstijl Boogie Woogie.
Mondriaans Jazzcafé is bij te wonen op 1 november van 17.00 – 18.00 uur. De entree bedraagt €10,- (inclusief een consumptie). Reserveren is gewenst en kan via info@mondriaanhuis.nl.