,,Is dit weer zo’n bierfestival?’’ vroeg trompettist Eric Vloeimans bij de vorige editie aan de verslaggever. Vloeimans had zojuist met een kleine bezetting opgetreden in de Mannenzaal, een monument in de historische binnenstad van Amersfoort. Het dateert van de veertiende eeuw. Zijn publiek was muisstil geweest. ,,Wat denk je zelf?’’ vroeg de verslaggever. De trompettist kon, terugblikkend, alleen maar beamen: ,,Kennelijk niet.’’

Altsaxofonist Tony Vos (88) speelde met de Amersfoortse bigband On The Move. Links van hem gitarist Guido Eymann (Jazzflits-Amersfoort)

Het Amersfoortse jazzfestival kende ooit een ‘kroegentocht’ maar is tegenwoordig meer en meer een hoogstaand én duizelingwekkend evenement. De 41ste editie herinnerde aan het North Sea Jazz Festival, toen dat nog geheel in het teken stond van de jazz. Er is zóveel, dat je – waar je ook bent – steeds het gevoel hebt iets te missen wat elders plaatsvindt.

Festivaldirecteur Alexander Beets overlegt met buitenlandse delegaties (Jazzflits-Amersfoort)

Het valt uiteen in talrijke sub-evenementen, waarvan de huidige festivaldirecteur Alexander Beets vooral het Laureate Festival benadrukt: een serie optredens van jonge prijswinnaars uit allerlei delen van de wereld. ,,Zo’n prijs is natuurlijk hartstikke leuk, maar uiteindelijk willen die jongeren vooral spélen’’, zei Beets terecht. De Zuid-Koreaanse slagwerkster Sun-Mi Hong pronkte op de omslag van één van de brochures.
Maar er waren op wat voluit ‘Rabobank Amersfoort Jazz’ heet, ook twee ‘artists in residence’: toetsenman Jasper van ’t Hof en zangeres Deborah Brown. Beiden traden drie dagen lang op in allerlei bezettingen. Van ’t Hof maakte van de gelegenheid gebruik om achter het orgel te schuiven van de Sint Joriskerk. De geschiedenis van die kerk gaat nog verder terug dan die van het oudemannenhuis waar Vloeimans had geconcerteerd.

De stad kan inderdaad bogen op een imposant historisch centrum, hetgeen tot uiting komt bij de Heritage Walks. Een combinatie van muziek met rondleidingen door de grachtengordel.

András Kocsis, ambassadeur van Hongarije, laat weten dat zijn land centraal staat op Amersfoort Jazz 2020 (Jazzflits-Amersfoort)

Maar verder zijn er ook de internationale uitwisselingen. Die begonnen zo’n tien jaar terug, toen Beets werd gevraagd om een festival in Thailand op te zetten. Beets stelde meteen voor: ,,Ik kom met een dozijn Nederlandse musici naar jullie en dan sturen jullie evenveel Thaise musici naar Amersfoort. Deal?’’ Ja, dat was in orde. Zo ging een traditie van start. Dit jaar was Israël tot ‘focusland’ uitgeroepen, volgend jaar is Hongarije aan de beurt.

Gitarist Juan ‘Chicuelo’ Gómez (midden) in theater De Lieve Vrouw (Jazzflits-Amersfoort)

Dit brengt ons bij nog een vast onderdeel: ‘World Jazz’. Wereldjazz dus. Muziek met swing en improvisatie maar verder vooral kenmerken van het thuisland. Die werd onder meer ten gehore gebracht door een trio rond gitarist Juan ‘Chicuelo’ Gómez uit Barcelona. Een man met ravenzwarte haren, brandende ogen, oogverblindend gepoetst schoeisel en een zeer zuidelijk temperament. De sfeer was soms broos-melancholiek – ‘Ach… het komt wel nooit meer goed, maar er is troost’ – en dan trommelde de slagwerker subtiel met zijn vingertoppen op een Cajon. Maar spoedig laaiden de emoties weer op en leek de gitarist meer noten te willen ontlokken dat er in zijn gitaar zaten.

Meer in de mainstreamhoek bevond zich als vanouds slagwerker Eric Ineke. Hij mocht met een grote delegatie aantreden. Allereerst natuurlijk met zijn JazzXpress, waarmee hij zijn tribuut aan tenorsaxofonist Dexter Gordon bracht. Voor wie het nog niet wist: de vermaarde dvd in de serie Jazz Icons van Dex werd deels opgenomen in Amersfoort, 1963. Nog jarenlang stof tot napraat in het destijds stoffige provinciestadje.

De tenorsaxofonisten Gideon Tazelaar (links) en Sjoerd Dijkhuizen eren Dexter Gordon met drummer Eric Ineke (midden) (Jazzflits-Amersfoort)

Ineke presenteerde twéé Dextertjes: Sjoerd Dijkhuizen en Gideon Tazelaar. Die hadden goed geluisterd naar de duetten met Wardell Gray. Dijkhuizen nam ook nog I’m A Fool to Want You voor zijn rekening, vol diepe wanhopige zuchten. Maar daarna voegde zich ook nog Deborah Brown bij de JazzXpress. Misschien wel de belangrijkste vertegenwoordiger anno 2019 van de Ella en Sarah-traditie. Ze kon gevoelvol een tekst voordragen maar scatte net zo goed. Alle noten waren onfeilbaar getimed, loepzuiver en warm van kleur.

Maxine Gordon (midden), de weduwe van Dexter, geniet van de muziek (Jazzflits-Amersfoort)

Alsof dit nog niet genoeg was, had de organisatie voor Ineke ook nog Maxime Gordon opgeduikeld. Inderdaad – de Weduwe Van. Een piepklein dametje dat niet musiceerde maar genoeg te vertellen had: over haar recente biografie Sophisticated Giant en over de film Round Midnight. Dex nam pas de hoofdrol op zich nadat hij gehakt had gemaakt van het script. Dat stond aanvankelijk vol domme praat. Het personage kampte weliswaar met een verslaving maar had ook zo zijn trots.

Benjamin Herman was te gast bij het trio van pianist Miguel Rodriguez (Jazzflits-Amersfoort)

Festivaldirecteur Beets maakte in zijn inleidende speech maar summier melding van Trijntje Oosterhuis, hoewel die toch wel degelijk naar Amersfoort kwam. ,,Ja, maar wel hebben óók Deborah, de grootste jazz-zangeres wereldwijd. En Sjoerd, de beste tenorist van Nederland. En we hebben Benjamin Herman, Peter Beets, Ack van Rooyen, Koh Mr Saxman, Georgie Fame, Shirma Rouse en Ruben Hein.’’ Om maar wat op te noemen. Pin Amersfoort Jazz niet vast op één enkele naam.

VOETNOOT: Rabobank Amersfoort Jazz; de binnenstad van Amersfoort, donderdag 23 t/m zondag 26 mei 2019.

Alle foto’s: ©Jeroen de Valk