In de Amersfoortse Sint Franciscus Xaveriuskerk is op vrijdag 20 juli een bijzondere avond gewijd aan schrijver, muzikant en kunstenaar Armando. Armando overleed onlangs (1 juli) op 88-jarige leeftijd in zijn woonplaats Potsdam, bij Berlijn. Het is genoegzaam bekend dat Armando’s werk onlosmakelijk verbonden is met de oorlog en met Amersfoort, waar hij tot 1949 woonde. Eind 1996 kocht de gemeente Amersfoort met hulp van enkele sponsoren tien grote werken van de kunstenaar en richtte de Elleboogkerk in met een permanente expositie van de kunstenaar.
Destijds was ook in Berlijn veel belangstelling voor het exposeren van zijn werk, het werd uiteindelijk toch Amersfoort. Zelf zei Armando daar toen over: “Amersfoort is altijd mijn bron geweest, daar komt mijn thematiek vandaan. Er waren andere kapers op de kust, maar ik vond Amersfoort toch belangrijker dan Berlijn, al krijgt Berlijn ook wat als ik dood ga. …… Ik vind het belangrijkste eigenlijk dat de boel bij elkaar blijft.”
Op 22 oktober 2007 gaat er tijdens werkzaamheden iets mis op het dak van de Elleboogkerk. In een mum van tijd staat de hele houten kapconstructie van de kerk aan de Lange Gracht in lichterlaaie. Na het bluswerk blijken maar liefst 34 schilderijen en een sculptuur van Armando verloren te zijn gegaan. In het museum was geen sprinklerinstallatie aanwezig. Het lijkt er vervolgens wel op dat Amersfoort kiest voor herstel. Tijdens een manifestatie naar aanleiding van de brand zegt toenmalig burgemeester van Amersfoort Albertine van Vliet; dat Amersfoort de plicht heeft om het museum te herbouwen.
Hoewel het in eerste instantie lijkt te gaan lukken -onder andere met steun van de BankGiroLoterij- zorgt de economische crisis en de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 voor een ommekeer. De nieuwe gemeenteraad besluit (amper een week na het vertrek van burgemeester Van Vliet) de stekker uit de aanbesteding te trekken. Na veel gesteggel, getouwtrek en gelobby belandt Armando’s werk begin 2014 in landhuis Oud-Amelisweerd, bij Utrecht. Zowel de locatie (Utrecht) als het interieur (Chinees behang) staan in schrille tegenstelling tot de achtergrond van het werk van Armando. Na drie jaar besluit de kunstenaar zelf dat het genoeg is geweest, en trekt hij zijn collectie terug uit dit museum. Typisch Armando; hij zwijgt en laat iedereen raden naar zijn besluit.
Op dit moment staat het werk van Armando ergens in een opslag te hunkeren naar publiek, staat de Elleboogkerk al zo’n 4 jaar geheel gerestaureerd te wachten op een bestemming en heeft de Amersfoortse VVD plannen voor een nieuw mega(-lomaan?) museum aan de oevers van de Eem …
Lees ook: Amersfoort moet historische blunder goedmaken
Speciale bijeenkomst naar aanleiding overlijden kunstenaar
Vrijdag 20 juli leest Tjitske Jansen enkele gedichten voor uit de poëzie van Armando, vertolkt theatermaker Niels Brandaan Cotterink een scène uit een voorstelling van Armando en speelt accordeonist Oleg Lysenko enkele stukken van ‘Ik hoorde dat er geluisterd werd’. Fotografe Conny Meslier, oud-burgemeester Albertine van Vliet, oud-hoofdredacteur de Amersfoortse Courant Arjeh Kalmann en Yvonne Ploum (tot voor kort directeur van het MOA) spreken ieder over hun relatie met (het werk van) Armando. Aanvang 20.00 uur. St Franciscus Xaveriuskerk, t Zand.
*) Wie meer wil weten over alle Amersfoortse museale perikelen, leest verder in het boek van Miro Lucassen, “Twee keer valse start”, over improviserende wethouders, onoplettende raadsleden, bluffende ambtenaren, eigengereide cultuurbobo’s en botsende ego’s. Van het boek is in mei 2018 een update verschenen en met daarin een nieuw hoofdstuk toegevoegd onder meer over het ‘megamuseum’.
